Elke dag krijgen 26 Belgen de diagnose longkanker, maar 1 op 5 weet niet wat de symptomen zijn

Gemiddeld 26 Belgen per dag krijgen te horen dat ze longkanker hebben en iedere dag sterven 16 landgenoten aan de ziekte. Uit onderzoek van All.Can Belgium blijkt nu dat een vijfde van de Belgen er geen idee van heeft wat beginnende symptomen van longkanker kunnen zijn. Nochtans verhoogt een vroege diagnose fors de overlevingskans.

All.Can Belgium lanceerde in oktober 2024 in samenwerking met onderzoeksbureau Indiville een enquête bij 1.124 Belgen om te peilen naar hun kennis over longkanker. Daaruit blijkt onder meer dat 21 % helemaal geen idee van heeft wat beginnende symptomen van longkanker kunnen zijn. 

Volgens meer dan één op tien van de bevraagden zijn een irriterende hoest die meer dan 9 weken duurt, longinfecties die niet overgaan of bloed bij het hoesten géén beginnende symptomen van longkanker. Plots gewichtsverlies zonder duidelijke reden of aanhoudende vermoeidheid worden door respectievelijk 18 en 15% van de bevraagden niet als alarmsignalen voor longkanker beschouwd, terwijl ze dat wel degelijk kunnen zijn. 

6% van de respondenten zou niet naar de dokter stappen met symptomen die volgens hen op longkanker kunnen wijzen. Nog eens 11% zou daarvoor 3 weken tot een maand wachten. 

“Nochtans vereisen aanslepende klachten zoals kortademigheid, bloed ophoesten, plots vermageren of pijn of de borstkas zo snel mogelijk actie”, zegt prof. dr. Ingel Demedts, longarts in AZ Delta Roeselare. “Dat zijn absoluut goede redenen om naar de huisarts te gaan. Een longfoto, bij voorkeur een CT-thorax, is daarbij eveneens noodzakelijk.”

Hogere overlevingskansen bij opsporing in vroeg stadium

Precies omdat klachten die kunnen wijzen op longkanker, niet herkend worden en in de vroege stadia eerder beperkt of zelfs helemaal afwezig zijn, wordt de diagnose van longkanker in twee derde van de gevallen pas gesteld in een gevorderd stadium (stadium III of IV) van de ziekte. Dat blijkt uit de meest recente ‘fact sheet’ over longkanker van het Belgisch Kankerregister.

Opsporing in een vroegtijdig stadium is echter essentieel om de overlevingskansen te verhogen. In tegenstelling tot wat velen denken, staat de diagnose van longkanker immers niet gelijk aan een onvermijdelijk doodvonnis. Voor patiënten die de diagnose in stadium I krijgen, ligt de overlevingskans op 82% vijf jaar na de diagnose. Bij een diagnose in stadium IV ligt dat cijfer veel lager: tussen de 7 en 18%. 

“Met de campagne ‘Clear the air on lung cancer’ willen we mensen beter informeren over longkanker, zodat ze zich bewust zijn van alarmsignalen die symptomen van longkanker kunnen zijn”, aldus prof. Demedts. “Daarnaast willen we mensen nog eens wijzen op de risicofactoren, zeker deze die je zelf in de hand hebt. Zo is niet roken veruit het belangrijkste dat je kunt doen om je kans op longkanker te verkleinen.”

Stoppen met roken loont altijd

Ook over de belangrijkste risicofactoren voor longkanker bestaat echter nog heel wat onduidelijkheid, zo wijst de enquête uit. Meer dan vier op de tien geeft aan zich onvoldoende geïnformeerd te voelen over hoe longkanker kan worden voorkomen.

Roken is nog steeds de voornaamste oorzaak van longkanker. Opvallend is dat 4 op 10 mensen niet weet dat stoppen met roken altijd je risico op longkanker verkleint, hoeveel jaren je ook hebt gerookt. Hoe eerder je stopt, hoe beter, maar het loont altijd de moeite voor je gezondheid.

Prof. dr. Thierry Berghmans, hoofd Thoracale Oncologie van het Jules Bordet Instituut:

“Naast longkanker veroorzaakt roken nog heel wat andere aandoeningen. Bij rokers neemt bijvoorbeeld het risico op problemen van de hartslagaders en de perifere slagaders toe, en dus op bijvoorbeeld een hartinfarct. Wanneer je stopt, beperk je ook dat risico.” 

Positief is dat 65% van alle mensen die ooit heeft gerookt, daar intussen mee is gestopt. 7% van de ondervraagden noemt zich dan weer een dagelijkse roker en nog eens 6,5% een gelegenheidsroker.

Een misvatting echter is dat longkanker enkel rokers treft. 15% van de longkankerpatiënten heeft nooit gerookt. Andere risicofactoren dan zelf roken zijn passief roken, luchtvervuiling en blootstelling aan radon, asbest en andere schadelijke stoffen. Er bestaan ook zeldzame vormen van longkanker die ontstaan door mutatie van genen. Deze laatste komen vooral voor bij niet-rokers.

Vapen? Begin er niet mee

De laatste jaren is de elektronische sigaret aan een opmars bezig. Hoewel veel mensen denken dat dit een veiliger alternatief is voor roken, zijn de gevolgen ervan op lange termijn nog niet gekend. 

“Omdat we nog niet weten voor welke gezondheidsproblemen vapen over 20 of 30 jaar zal zorgen, raad ik jongeren af om ermee te beginnen”, zegt prof. dr. Berghmans. “Ook over vapen als rookstopmethode beschikken we nog niet over voldoende kwaliteitsvolle data om te kunnen stellen dat die afdoende werkt. Vapers riskeren in elk geval afhankelijk te blijven van nicotine.”